Zdjęcia krajobrazu na Instagramie

Jeśli robimy zdjęcia na tle naturalnego krajobrazu lub po prostu na zdjęciu ma być tylko krajobraz, to nie ma to znaczenia dla prawa autorskiego. Problem zaczyna się jeśli otaczają nas różnego rodzaju utwory, zwłaszcza budynki (utwory architektoniczne), tzw. mała architektura (też utwory architekniczne), a tym bardziej publicznie wystawione rzeźby i instalacje artystyczne. Oczywiście coś co wygląda z pozoru jako naturalne, również może być utworem, np. ogród. Aby być uprawnionym do zamieszczania na Instgramie zdjęć na takim, musi istnieć konktretny przepis prawa autorskiego, który to umożliwia. Takim przepisami są regulacje dotyczące tzw. prawa wolności panoramy lub krócej: prawa panoramy.

Nie jest tak, że jeśli coś jest publicznie dostępne, to można dowolnie rozpowszechniać fotogrofie zrobione temu miejscu. Rozpowszechniać można tylko zgodnie z prawem panoramy.

Zgodnie z obecnym brzmieniem art. 33 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych jeśli mamy do czynienia z utworami wystawionymi na stałe na ogólnie dostępnych drogach, ulicach, placach lub w ogrodach (czyli np. rzeżba wystawiona na chodniku), to wolno je nieodpłatnie rozpowszechniać, jednak nie do tego samego użytku (wracając do przykładu: można zatem zamieścić na Insta zdjęcie takiej rzeźby, ale pod warunkiem, że jasno widać, iż to zdjęcie rzeźby stojącej na chodniku).

Z kolei w przypadku utworów wystawionych w publicznie dostępnych zbiorach, takich jak muzea, galerie, sale wystawowe (przykład: tym razem rzeźba jest w środku budynku, a nie na ulicy), to wolno je nieodpłatnie rozpowszechniać pod dwoma warunkami:

  • rozpowszechnienie następuje w katalogach i w wydawnictwach publikowanych dla promocji tych utworów, a także w sprawozdaniach o aktualnych wydarzeniach w prasie i telewizji,
  • rozpowszechnienie jest uzasadnione wyłącznie celem informacyjnym.

Planowane są zmiany legislacyjne w przedmiotowym zakresie. W ich myśl wolno będzie korzystać z utworów w celu reklamy publicznie dostępnej wystawy lub publicznej sprzedaży utworów, w zakresie uzasadnionym promocją tej wystawy lub sprzedaży, ale z wyłączeniem innego handlowego wykorzystania. Korzystanie, o którym mowa powyżej, dotyczyć ma w szczególności publicznie dostępnych wystaw w muzeach, galeriach, salach wystawowych i obejmować korzystanie z utworów w ogłoszeniach, katalogach i innych materiałach rozpowszechnianych dla promocji wystawy lub sprzedaży oraz wystawienie lub inne udostępnianie egzemplarzy utworów dla tych celów.

Na koniec jedna ważna rzecz: to że ktoś zrobił zdjęcie korzystając z prawa  panoramy, to wcale nie znaczy, iż inni mogą z tego zdjęcia korzystać. Zrobione zdjęcie jest z zasady utworem i ten kto je zrobił ma do niego prawa autorskie. Wyjaśniając to na przykładzie. Jeśli ktoś zrobił widoku ulicy Marszałkowskiej w Warszawie i korzystając z prawa wolności panoramy zamieścił to zdjęcie na Instagramie, to wcale nie znaczy, że ktoś inny może to zdjęcie skopiować i zamieścić na swoim Facebooku jako własne. Jeśli ktoś potrzebuje zdjęcia ul. Marszałkowskiej, ponieważ chce nim przyozdobić swoją stronę w Internecie, to powinnien albo kupić takie zdjęcie (lub otrzymać w darowiźnie), albo pojechać i sam je zrobić. Innego wyjścia nie ma.