Prywatność w Pokemon GO

Polityka prywatności Pokemon GO wydaje się standardowa. Nawet nawiązano w niej wprost do ochrony danych osobowych w Unii Europejskiej. Nie oznacza to jednak braku wątpliwości. Wynikają one z ogólności poszczególnych zapisów polityki prywatności, jak i niejasności „starych” wymogów prawa w odniesieniu do wirtualnej, a tym bardziej rozszerzonej rzeczywistości (dalej: AR – Augmented Reality). Trzeba mieć jednak na względzie, że bez relatywnie szerokiego wykorzystania danych osobowych, w tym związanych z geolokalizacją, gra po prostu nie działałaby w tak innowacyjny sposób.

User Name w Pokemon GO

Ciekawie wyglądają zapisy polityki prywatności dotyczące nieudostępniania danych innym graczom, poza nazwą użytkownika (dalej: User Name) i wiadomości przesyłanych do innych graczy (zob. pkt 2.a.ii polityki prywatności). Niby te dane nie identyfikują, ale wprost zastrzeżono, że nie dotyczy to przypadków, kiedy ktoś sam użył prawdziwego nazwiska lub innych danych identyfikacyjnych. Niby jest to dość logiczne, ale zagadnienie to powinno być bardziej wyeksponowane.

Na etapie uruchamiania gry nie jest oczywiste czy w cyberprzestrzeni będzie interakcja z innymi graczami, w tym całkowicie obcymi osobami. Nie można zatem określić na wstępie jak daleko trzeba kamuflować swoją tożsamość, aby nie być widocznym dla postronnych osób. Ma to dość istotne znaczenie w tym przypadku, ponieważ można sobie wyobrazić połączenie identyfikacji i rzeczywistej geolokalizacji. Jest to zatem coś więcej niż tożsamość na portalu społecznościowym, aczkolwiek tam również stosuje się czasami geolokalizację.

Nie znam jeszcze w pełni funkcjonalności Pokemon GO (jestem dopiero na 3 poziomie). Nie wiem w jakim stopniu jest to gra społecznościowa. Na razie dla mnie (z tego co widzę) Pokemon GO to gra jednego użytkownika i sporo osób może tak uważać. Gdyby było jasno określone, że w grze będą interakcje z innymi graczami to może inaczej podchodziliby oni do kwestii User Name.

E-mail przy aktywacji gry

Nie wiem również jak wygląda sprawa „widoczności” e-maila gracza w Pokemon GO. W polityce prywatności gry nie wyjaśniono tego, ale wydaje mi się, że przy uruchamianiu była podana informacji o udostępnianiu e-maila innym użytkownikom. Dodać warto, że aktywacja Pokemon GO wymaga integracji z kontem Googla. W polityce prywatności wspominają też o koncie na Facebooku jako alternatywnie, ale u mnie to nie działało.

Problem w tym, że przyjęło się, że konta na Gmailu tworzone są według schematu imię.nazwisko@gmail.com, a zatem jak został podany taki e-mail, to wymyślanie fantazyjnego User Name byłoby bez znaczenia. Na marginesie – jest już tyle zarejestrowanych graczy, że wymyślenie akceptowanego (niezajętego) User Name nie jest łatwe:)

Konieczność integracji z kontem Googla może sama w sobie budzić wątpliwości. Nie wiadomo dlaczego jest taka potrzeba. Można uznać, że ma to być ułatwienie, aby nie trzeba było mnożyć kont. W polityce prywatności wskazano, że chodzi o weryfikację. Nie można wykluczyć, że wiąże się to również z weryfikacją wieku użytkownika, ponieważ kwestia potrzeby zgody rodziców dla dzieci-graczy podkreślana w polityce prywatności.

Wniosek z powyższego jest taki, że jeśli ktoś chce być anonimowym graczem dla postronnych osób, to lepiej nie podawać ani w User Name, ani w nazwie e-maila, imienia i nazwiska.

PII i Log data w Pokemon GO

Po przeczytaniu polityki prywatności Pokemon GO mam wrażenie, że przyjęto tam dość wąskie rozumienie PII (Personally Identifiable Information, zob. pkt 2a.i. w polityce prywatności). Tymczasem w świetle prawa jest ono bardzo szerokie. Zgodnie z prawem obejmuje też to co w tej polityce prywatności określono mianem Log data (zob. pkt 2c polityki prywatności). Do PII zaliczyć też trzeba zatem również Log data, pomimo że nie wynika to wprost z polityki prywatności.

Warto tutaj wskazać jakie konkretne informacje obejmują Log data (zakres gromadzonych danych). Jak wskazana w polityce prywatności Pokemon GO są to m.in.:

adres IP użytkownika,
oznaczenie dostawcy sieci,
oznaczenie przeglądarki internetowej,
system operacyjny,
strony internetowej odwiedzane przed uzyskaniem dostępu,
czas spędzony na stronach lub usługach powiązanych z administratorem Pokemon GO,
wyszukiwane hasła,
kliknięte linki.

Jest to zatem dość typowy opis „statystyk” internetowych. Nie jest to jednak wyczerpujący katalog gromadzonych informacji. Mogą być również inne. W polityce prywatności wspomniano choćby o zbieraniu danych identyfikujących urządzenia mobilne.

Korzyści i zagrożenia

Ocena polityki prywatności powinna uwzględniać korzyści z gry. Jeśli Pokemon GO dostarcza komuś rewelacyjnych wrażeń, to czasami warto „zapłacić” podzieleniem się swoją prywatnością. Wiążą się z tym jednak konkretne negatywne konsekwencje i trzeba mieć ich świadomość.

Niemniej, na potrzeby popularnych mediów społecznościowych użytkownicy dokonali już tak daleko idącego ograniczenia prywatności, że Pokemon GO nie wyróżnia się szczególnymi zagrożeniami. W przypadku Pokemon GO jest nawet o tyle bezpieczniej, że nie zamieszcza się tam swoich zewnętrznych treści, jak przykładowo prywatnych zdjęć lub filmów. Problemem gry jest jednak przede wszystkim daleko posunięta geolokalizacja. Co ważne, hipotetycznie możliwe jest, aby geolokalizację połączyć z rejestracją video, ponieważ gra ma dostęp do kamerki (choć chyba można to wyłączyć).

Pokemon GO nie jest raczej super nowatorską grą. Jednak trzeba mieć na względzie, że wcześniej nie było na tyle mocnych smartfonów, aby udźwignąć tego typy gry. Ponadto, to tani Internet mobilny i publiczne Wi-Fi stwarza warunki do rozwoju takich gier. Z tych powodów wydaje się, że dopiero teraz można spodziewać się szerokiego spopularyzowania gier wykorzystujących AR.

Technologia a usprawiedliwienie spóźnienia

Funkcjonalność mobilnych map nie ogranicza się tylko do określania tras dojazdu i szacowania, w oparciu o dane o natężeniu ruchu, czasu jazdy, ale również stwarza możliwość informowania z wyprzedzeniem, o której dokładnie godzinie, trzeba wyjechać, aby dojechać.

Krótkie wyjaśnienie: ostatnio w moim kalendarzu apple do większości wydarzeń dopisałem lokalizację, w którym mają miejsce (np. do terminów moich zajęć na Uniwersytecie Wrocławskim przypisałem adres uczelni). W efekcie teraz otrzymuję jakiś czas przed danym wydarzeniem informację, że na drogach jest np. średni ruch i muszę wyjechać o jakiejś konkretnej godzinie, aby zdążyć. Przyznam, że jeszcze nie rozpracowałem z jakim wyprzedzeniem otrzymuję taką informację, ale najczęściej ok 2 godzin przed (nie wiem czy to gdzieś się ustawia) i chyba tylko jak jestem daleko od docelowego punktu.

Od razu skojarzyło mi się to z przypadkami spóźnień na rozprawy sądowe. Ja się nie spóźniłem wprawdzie nigdy, ale czytałem że wielokrotnie sądy nie przyjmowały argumentacji, że późne dotarcie jest skutkiem korków i tym podobnych, usprawiedliwia nieobecność. Nie chodzi jednak o rozprawy sądowe, lecz ogólnie o kwestię czy opieranie się na analizie aplikacji mobilnych co do czasu dotarcia do danego miejsca może stanowić silny argument w przypadku spóźnień?

W mojej ocenie: tak! Nie ma obecnie lepszego sposoby szacowania czasu podróży niż mobilne mapy. Tym samym byłoby nietrafnym twierdzić, że ktoś mógł przewidzieć więcej niż te aplikacje. Dotyczy to również przypadków kiedy „wina” w spóźnieniu się ma znaczenie prawne. Osoba, która wykaże, że postąpiła zgodnie ze wskazówkami aplikacji mobilnej co do czasu rozpoczęcia podróży nie powinna ponosić z tego tytułu negatywnych konsekwencji.

Internet Rzeczy – raport prawny

Jakiś czas temu pisałem o moim referacie konferencyjnym „Perspektywy Internetu Rzeczy w świetle regulacji prawnych” (Warszawa, 14.10.2015). Przypominam o możliwości ściągnięcia tutaj bezpłatnego raportu prawnego dotyczącego przedmiotowej kwestii.

Apki pośredniczące w świadczeniu usług

Wiele apek, jak też zwykłych portali interentowych, dostarcza usługi polegające na pośredniczeniu. Nie mają zatem własnej usługi, a jedynie kojarzą klientów z usługodawcami i sklepami (precyzyjniej ujmując można powiedzieć, że usługą własną jest pośredniczenie). Wydaje mi się, że takim przedsięwzięciom obecnie najłatwiej osiągnąć relatywnie szybko sukces, ponieważ bazują na znanych już usług, a nie tworzą całkiem nowych, na których popytu jeszcze nie ma. Mankamentem jest oczywiście konkurencja.

Dla mnie jednak najistotniejszą kwestią jest odpowiedzialność prawna pośrednika za treści, do których się odsyła. Z problemem tym wiąże się szereg aspektów. Najważniejsze, aby uwzględniać, że prawo cywilne oraz karne zawiera uregulowania dotyczące pomocnictwa, a taki pośrednik może być traktowany właśnie jako pomocnik. Nie jest to jednak jedyna rola, jaką mogą przydać mu poszczególne regulacje prawne.

Dla prawnych aspektów związanych z pośrednictwem w Internecie kluczowa jest regulacja art. 14 ust. 1 ustawy o świadczeniu usług drogą elektroniczną. Przepis ten ustanawia generalną zasadę wyłączenia odpowiedzialności. Zgodnie z tą regulacją nie ponosi odpowiedzialności za przechowywane dane ten, kto udostępniając zasoby systemu teleinformatycznego w celu przechowywania danych przez usługobiorcę:

nie wie o bezprawnym charakterze danych
lub związanej z nimi działalności,
a w razie otrzymania urzędowego zawiadomienia lub uzyskania wiarygodnej wiadomości o bezprawnym charakterze danych lub związanej z nimi działalności niezwłocznie uniemożliwi dostęp do tych danych.

Wyłączenie odpowiedzialności obwarowane jest zatem spełnieniem wypunktowanych warunków. Należy jednak mieć na uwadze, że przytoczona regulacja dotyczy odpowiedzialności za dane przechowywane w apce (portalu), a nie odpowiedzialności za wykonanie lub niewykonanie usługi.

Dane zdrowotne w aplikacjach mobilnych

Kilkukrotnie pisałem już tutaj (kliknij poniżej w kategorię „e-Zdrowie”) o danych zdrowotnych jako wrażliwych danych osobowych. Takie dane podlegają szczególnej ochronie w oparciu o art. 27 ustawy o ochronie danych osobowych. Z zasady nie można ich przetwarzać.

Czym jednak są dane zdrowotne? Pojęcie „danych zdrowotnych” nie jest w pełni jasne. Z jednej strony można utożsamiać je z danymi medycznymi, a z drugiej ze wszystkim co dotyczy organizmu człowieka. Dla mnie bliższ jest to drugie stanowisko.

Wydaje się, że nie bez znaczenia jest nazwa nadawa usłudze przez przedsiębiorcę. Jeśli aplikacja mobilna promowana jest jako przetwarzająca dane zdrowotne, to wtedy nie powinno być wątpliwości, iż chodzi o dane zdrowotne. Skoro konstruktor apki zadeklarował, że zbiera „dane zdrowotne”, to niezależnie co rozumie on przez to pojęcie, należy uznać, że sprawa wiąże się z danymi wrażliwymi, o jakim mówi wspominany art. 27 ustawy o ochronie danych osobowych.

Perspektywy Internetu Rzeczy

W dniu 14.10.2015 r. w Warszawie w czasie konferencji będę miał okazję powiedzieć kilka słów nt. perspektyw Internetu Rzeczy w świetle regulacji prawnych. Aby nie przeciążać swojego referatu informacjami prawnymi, ale też aby pozostało z niego coś konkretnego, przygotowałem z tej okazji pisemne opracowanie „Perspektywy Internetu Rzeczy :: Raport Prawny”.

Zachęcam zatem do pobrania bezpłatnego opracowania w postaci pliku PDF (kliknij w obrazek, aby otworzyć lub pobrać).

Unieważnienie Safe Harbor przez Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej

W sprawie C‑362/14 (Maximillian Schrems przeciwko Data Protection Commissioner) Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej orzekł nieważność Safe Harbor, która, w uproszczeniu ujmując, umożliwiała proste przesyłanie danych osobowych z państw członkowskich Unii Europejskiej do USA. A tymczasem na takim przesyłaniu danych, jak można przypuszczać, opiera się funkcjonowania sporej części, o ile nie wszystkich, usług Facebooka, Google, Apple i wielu innych portali i mediów. Sprawa ta zresztą dotyczyła wprost Facebooka, ale skutki dotkną wszystkich.

Nie należę do osób, które opowiadają się za silną ochroną danych osobowych, czemu kilkukrotnie dałem wyraz na niniejszym blogu. Jeśli ochrona ta przeszkadza w rozwoju technologicznym powinna zostać złagodzona. Ale stan prawny obecnie tego nie uwzględnia i daje absolutny priorytet ochronie danych osobowych. Tylko na marginesie wyjaśnię, że moje stanowisko wynika w szczególności z faktu, że istnieją tak duże możliwości wykorzystania nowych rozwiązań technologicznych w medycynie, w tym w zakresie e-zdrowia (zachęcam do przeczytanie moich postów na temat aplikacji zdrowotnych), iż prawo nie powinno stawiać bariery rozwojowych. Poza tym szerokie wykorzystywanie danych osobowych, zwłaszcza przez różnego typu aplikacje mobilne, znacząco poprawia wygodę codziennych czynności.

Jakie mogą być skutki orzeczenia?

Raczej amerykańscy giganci nie wycofają się z rynku europejskiego „na złość” organom unijnym. Albo tak ułożą biznes, że nie trzeba będzie przekazywać danych do USA, albo też znajdą inną drogę prawną ku takiemu przekazywaniu (jest nawet parę takich innych możliwości).

Obawiam się jednak, że może nastąpić odcięcie mieszkańców UE od nowoczesnych rozwiązań technologicznych, w tym bazujących na szeroko rozumianej sztucznej inteligencji, jak też z zakresu Internetu Rzeczy. Te rozwiązania muszą korzystać z danych osobowych, a jak nie będzie możliwości ich przetwarzania, to i rozwiązań nie będzie. Ewentualnie amerykańskie rozwiązania zaczną być stosowane w UE ze znacznym opóźnieniem.

Choć można też na problem patrzeć od tej strony, że rodzi się większe pole do działania dla firm europejskich, które będą mogły przeprowadzać w UE operacje na danych osobowych na znacznie lepszych warunkach niż firmy amerykańskie.

Beacony – mały test praktyczny apki polskiej firmy

Na wstępie zaznaczę, że każda krajowa firma wykorzystująca beacony w relacjach z potencjalnymi klientami zasługuje na pochwałę i uznanie. Zwłaszcza jeśli jest to sklepem w galerii handlowej, ponieważ tym samym bierze on na swoje barki ciężar popularyzacji beaconów. Takie firmy w gruncie rzeczy są pionierami w tej dziedzinę – mają szanse na wybicie się, ale też ponoszą duże ryzyko porażki.

Miałem okazję wypróbować apkę polskiego sklepu wykorzystującego beacony. W mojej ocenie zastosowane rozwiązanie jest zbyt mało atrakcyjne dla klienta. Poza tym jest zbyt kłopotliwe. Trzeba być zalogowanym, a w sklepie ręcznie wyszukiwać apki na telefonie i ją uruchamiać. Jedyną korzyścią dla klienta jest rabat (zresztą niewielki), ale to zbyt mało aby zachęcić. Można założyć, że w tym konkretnym przypadku dla klienta zdecydowanego na zakup w tym sklepie, to czy sklep używa beaconów będzie bez znaczenia. Z kolei niezdecydowanego nie przekona – może nawet nie będzie mu się chciało odpalić apki.

W mojej ocenie w tym przypadku niepotrzebnie zdecydowano się, jak mniemam, na profilowanie konsumentów. Żadnych z tego korzyści, ponieważ zapewne mało kto korzysta z tego rozwiązania i po prostu nie ma kogo profilować. Rodzi to natomiast jedynie problemy prawne z ochroną danych osobowych i być może zniechęca do korzystania z apki.

Dane osobowe a dobra osobiste

Często spotykam się z utożsamianiem pojęć „dane osobowe” i „dobra osobiste”. Nie jest to całkiem błędne biorąc pod uwagę praktyczne aspekty, ponieważ najczęściej naruszenie jednego, stanowić będzie również naruszenie drugiego. Jednak z punktu widzenia prawa są to dwie odrębne kategorie. Nie przekreśla tego ich nakładanie się.

Dane osobowe chronione są mocą ustawy o ochronie danych osobowych.

Z kolei dobra osobiste chronione są przepisami Kodeksu cywilnego.

Ochrona danych osobowych krzyżuje się nie tylko z ochroną dóbr osobistych, ale często z ochroną dobrego imienia i czci (chronioną przez przepisy Kodeksu karnego) i ochroną wizerunku (chronionym przez prawo autorskie). Wspomniane regulacje ochronne z zasady nie wykluczają się. Można zatem jednocześnie korzystać z różnych podstaw ochrony, ewentualnie wybrać jedną z nich według własnego uznania.