Platforma ODR

Na wstępie wyjaśnię dwa skróty, którymi będę się posługiwał w dalszej części wpisu: ADR (Alternative Dispute Resolution) to alterentywne metody rozstrzygania sporów, zaś ODR (Online Dispute Resolution) to „elektroniczne” alterentywne metody rozstrzygania sporów. Z kolei będąca tematem wpisu platforma ODR to prowadzony przez Komisję Europejską interaktywny portal internetowy (link do platformy ODR). Platforma ta powstała na potrzeby rozwiązywania sporów w handlu elektronicznym. Dzięki niej konsumenci mogą zainicjować drogą elektroniczną postępowanie ADR (polubowne lub mediacyjne), a podmiot rozwiązujący spór może dzięki niej kontaktować się ze stronami. Platforma ODR umożliwiając wszczęcie i prowadzenie postępowania ADR stanowi pozasądowe drogę rozwiązania sporu, stanowiąc tym samym alternatywę względem zwykłych sądów.

Platforma ODR w praktyce

Platforma ODR hipotetycznie miała zostać uruchomiona w styczniu 2016. Faktycznie zaczęła działać dopiero w lutym 2016. Jednak Polska w całości została „podłączona” do platformy ODR dopiero w marcu 2017 r., co nie oznacza jednak, że polscy konsumenci i polscy przedsiębiorcy nie mogli do tego czasu korzystać z tej platformy. Mogli. Jednak spraw nie mogły załatwiać polskie podmioty ADR.

Nasze polskie opóźnienie w znacznej mierze było konsekwencją przedłużających się prac nad polską ustawą o pozasądowym rozwiązywaniu sporów konsumenckich. Ustawa ta została uchwalona dopiero w dniu 23.9.2016. Do dziś zresztą wciąż do platformy nie jest podłączonych kilka krajów Unii Europejskiej (tj. Hiszpania, Rumunia i Chorwacja).

Pomimo że wiele państw z opóżnieniem umożliwiło krajowym podmiotom ADR korzystanie z infrastruktury platformy ODR, to jednak dotąd wiele skarg załatwiono za jej pośrednictwem. Dotąd za pomocą platformy ODR wniesiono prawie 33 tys. skarg (zdecydowanie najwięcej skarg związanych jest z Niemcami i Wielką Brytania, czyli albo konsument, albo sprzedawca pochodzi z tych krajów). Skarg od konsumentów z Polski lub przeciwko przedsiębiorcom z Polski uzbierał się dotąd niecały 1 tys. spraw.

Mankamentem obecnego stanu rzeczy, który może rzutować na ograniczoną popularność platformy ODR jest niewielka liczba polskich podmiotów ADR podłączonych do platformy ODR. Aktualnie jedynie pięć podmiotów ADR ma siedzibę w Polsce, tj.:

• Prezes Urzędu Komunikacji Elektronicznej
• Stowarzyszenie Praw Pasażerów Przyjazne Latanie
• Związek Banków Polskich Bankowy Arbitraż Konsumencki
• Rzecznik Finansowy
• Rzecznik Praw Pasażera Kolei przy Prezesie Urzędu Transportu Kolejowego

Dla porównania – podmiotów ADR z Niemiec jest 22, a z Wielkiej Brytanii 43. Co więcej, wszystkie polskie podmioty ADR są sektorowe (jedynie z branży telekomunikacyjnej, finansowej i transportowej), zaś w podmioty z innych krajów, nawet jeśli nie ma ich wiele, to jednak mają często ogólny profil działalności. Konsumenci mieszkający w Polsce muszą zatem nierzadko korzystać z tych zagranicznych podmiotów ADR zamiast polskich.

Jakie sprawy można załatwić za pomocą platformy ODR?

Zakres zastosowania platformy ODR jest generalnie szeroki. Co oczywiste musi to być jednak spór konsumencki, a zatem klienta ze sprzedawcą (czasami dopuszczalny jest też spór sprzedawcy z klientem, czyli, że to przedsiębiorca wnosi skargę przeciwko konsumentowi).

Spory muszą być również związane z obrotem elektronicznym, czyli dotyczyć internetowych umowy sprzedaży lub umowy o świadczenie usług (choć brzmi tajemnieczo, to warto podkreślić, że taki zakres obejmuje przede wszystkich zwykłe zakupu towaru lub usługi w sklepie internetowym.

Spory nie muszą jednak być międzynarodowe. Mogą być typowo krajowe. Przykładowo, możliwe jest zatem, aby przy pomocy platformy ODR konsument mieszkający w Polsce dochodził roszczeń wzgledem sklepu internetowego z siedzibą też w Polsce. Dotąd prawie 64% spraw to właśnie sprawy o charakterze krajowym.

Obecnie sprawy jakie wpłynęły poprzez platformę ODR dotyczą głównie sklepów odzieżowych, linii lotniczych, sprzętu komputerowego i innych artykułów elektronicznych.

Linki do „platforma ODR”

Przedsiębiorcy sprzedający w Internecie towary i usługi mają obowiązek zamieścić na swojej stronie internatowej link do tej platformy. Wiele sklepów (usługodawców) zamieściło już dawno te linki. Faktycznie linki te nie tylko ułatwiają odnalezienie platformy ODR w Internecie, ale przede wszystkim promują alternatywne metody rozwiązywania sporów.

Moja książka

Więcej informacji o platformie ODR w mojej nowej książce „Internetowy system pozasądowego rozstrzygania sporów konsumenckich w Unii Europejskiej. Komentarz” (wydanej przez wydawnictwo DIFIN).